Phát triển chân giá trị ‘biển bạc’ của đô thị biển

Điều kiện khí hậu ngày càng có xu hướng thay đổi, tạo thêm áp lực và bất ổn cho các khu vực đô thị, nhất là các đô thị ven biển.

Theo kịch bản biến đổi khí hậu Việt Nam, cuối thể kỷ 21, khoảng 300 đô thị vùng duyên hải sẽ chịu ảnh hưởng, trong số này có hơn 100 đô thị sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp bởi biến đổi khí hậu và nước biển dâng.

Theo đánh giá của Chương trình phát triển Liên hợp quốc (UNDP), là một trong những quốc gia dễ bị tổn thương nhất trước tác động của biến đổi khí hậu, Việt Nam cũng không phải là trường hợp ngoại lệ. Thành phố là nơi bị ảnh hưởng đầu tiên của biến đổi khí hậu.

Nếu không ưu tiên tăng cường khả năng chống chịu của các đô thị, chúng ta có nguy cơ đánh mất lợi ích phát triển của Việt Nam trước những thiên tai, mà lẽ ra có thể tránh được. Tại Việt Nam, 76 thành phố, trong đó có nhiều thành phố ven biển, bao gồm 60% tổng dân số cả nước và đóng góp vào hơn 70% GDP.

“Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” xác định mục tiêu đến năm 2030, kinh tế của 28 tỉnh, thành phố ven biển chiếm 65 – 70% GDP cả nước; đến năm 2045, Việt Nam “trở thành quốc gia biển mạnh, phát triển bền vững, thịnh vượng, an ninh, an toàn; kinh tế biển đóng góp quan trọng vào nền kinh tế đất nước”.

Tầm nhìn về một nước Việt Nam hùng cường vào năm 2045 với mức thu nhập cao mà Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đề ra càng thêm rõ nét khi các địa phương có biển xóa bỏ sự manh mún trong chiến lược phát triển và khơi thông được động lực từ lợi thế kinh tế biển của mình.

Chiến lược hướng tới nền “kinh tế biển xanh” đã được xác định từ lâu, trong đó có công tác quy hoạch các đô thị biển. Tuy nhiên, thực tế cho đến nay, đô thị biển ở nước ta mới thấy phát triển tập trung ở dải ven biển, chỉ là các đô thị ven biển.

Theo PGS-TS Nguyễn Chu Hồi, với Phú Quốc, dù là đảo lớn, nhưng giá trị thực sự của Phú Quốc nằm ở không gian biển với các hòn đảo vệ tinh, cách “đảo mẹ” từ 3 -10 km, có những rạn san hô ngầm, các bãi cỏ biển với các quần xã sinh vật biển đa dạng, phong phú, cùng các bãi cát biển, gò ngầm dài ngắn khác nhau rất đẹp. Chính các giá trị dịch vụ tự nhiên biển như vậy đã tạo cho đảo Phú Quốc sự hấp dẫn lạ thường.

Vậy nhưng, sự hoang sơ của biển cả vẫn chưa được đánh giá đúng chân giá trị “biển bạc” của nó, mà các giá trị trước mắt của “đất vàng” vẫn hấp dẫn không chỉ các nhà đầu tư “nâu” mà còn cả một số nhà hoạch định chính sách và quy hoạch. Cách nghĩ, cách làm như thế sẽ hướng đến các quyết định lấn biển bằng mọi giá để tạo thêm quỹ đất, không hoặc ít chú trọng gìn giữ, bảo vệ các nguồn vốn và tài sản tự nhiên “giá trị để đời” của biển…

Dưới giác độ đó, PGS-TS Nguyễn Chu Hồi cho rằng, một dự án đô thị biển muốn “sống” được trên hệ sinh thái tự nhiên biển, ven biển thì chính nó phải trở thành một hệ sinh thái đô thị biển đa chiều, là một bộ phận không thể tách rời của hệ sinh thái tự nhiên.

Nhưng thực tế đang cho thấy, việc phát triển ở hầu khắp đô thị biển Việt Nam vẫn chủ yếu dựa vào đất như các dạng đô thị trên đất liền thông thường, mà chưa phát triển dựa vào biển đúng như tiềm năng lẽ ra phải được phát huy ở mức cao. Sự thiếu sót trong nhận diện quy mô của kinh tế biển đã làm mất đi giá trị cốt lõi của nó và ảnh hưởng đến cách nhìn nhận về đô thị biển, đặc biệt đô thị đảo – một loại hình không gian quan trọng trong không gian kinh tế biển.

Nhìn toàn diện về phát triển đô thị biển ở Việt Nam, dường như, chúng ta vẫn đang “đứng ở ven biển”. Trong bối cảnh quốc tế và khu vực hiện nay, cần phải “mạo hiểm” tiến ra biển lớn bằng việc sớm hoàn thiện các chuỗi đô thị biển để góp phần khẳng định thế đứng của một “quốc gia biển” chứ không phải “quốc gia ven biển”.

Theo Xây dựng

___________

Bài liên quan

Những dự án tiềm năng bên bờ biển Phan Thiết