Vì sao miền Tây chỉ có 40 cây số đường cao tốc?

> 7 cao tốc thúc đẩy sự phát triển của miền Tây

Đại biểu Quốc hội Tô Thị Bích Châu (Đoàn Đại biểu Quốc hội TP.HCM) mới đây chất vấn Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng, về tỷ lệ xây dựng đường cao tốc cho Đồng bằng sông Cửu Long rất thấp so với vùng khác.

Xây cao tốc khó khăn do địa hình phức tạp

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho biết, đến nay cả nước có 1.139 km đường cao tốc đã hoàn thành và đưa vào sử dụng, trong đó phía Bắc có 898 km, miền Trung có 127 km, Đông Nam Bộ có 74 km và Đồng bằng sông Cửu Long có 40 km.

Ngoài ra, đoạn Cao Lãnh – Vàm Cống – Rạch Sỏi dài 80 km đã hoàn thành, cơ bản đáp ứng tiêu chuẩn đường cao tốc. Như vậy, Đồng bằng sông Cửu Long đã có khoảng 120 km đường cơ bản đáp ứng tiêu chuẩn đường cao tốc đã hoàn thành và đưa vào sử dụng.

Theo quy hoạch phát triển mạng lưới đường cao tốc Việt Nam đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 (Quyết định số 326/QĐ-TTg), Đồng bằng sông Cửu Long sẽ có 5 trục cao tốc tổng chiều dài 998 km. Lộ trình đầu tư đến năm 2020 sẽ hoàn thành khoảng 349 km.

Phó Thủ tướng nhận định: “Tiến độ đầu tư xây dựng hệ thống đường cao tốc vùng Đồng bằng sông Cửu Long còn chậm so với quy hoạch được duyệt, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế – xã hội các tỉnh nói riêng và khu vực nói chung”.

Theo Phó Thủ tướng, khu vực này có nền địa chất phức tạp, địa hình bị sông, kênh, rạch chia cắt, phải xử lý nền đất yếu, xây dựng nhiều cầu, dẫn đến suất đầu tư cho các công trình lớn, thời gian thực hiện kéo dài.

Mặt khác, nguồn vốn đầu tư công thời gian qua bố trí cho ngành giao thông còn hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu. Nguồn vốn vay ODA ngày càng kém ưu đãi. Việc thu hút đầu tư theo hình thức PPP gặp nhiều khó khăn do thời gian vay vốn kéo dài, trong khi nguồn vốn của tổ chức tín dụng chủ yếu là ngắn hạn, dẫn đến khó khăn trong cân đối nguồn vốn.

Bên cạnh đó, việc huy động vốn tín dụng để triển khai đầu tư các dự án BOT ngành giao thông thời điểm hiện nay rất khó khăn. Lý do là chưa có quy định pháp luật về cơ chế chia sẻ rủi ro, đặc biệt là rủi ro về doanh thu.

“Ngay cả một số dự án có nhu cầu vận tải lớn, khả thi về tài chính như cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận cũng rất khó khăn trong việc huy động vốn tín dụng”, Phó Thủ tướng chia sẻ.

Đến năm 2025, miền Tây sẽ có 774 km cao tốc

Để khắc phục tồn tại nêu trên, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Giao thông Vận tải và các cơ quan liên quan rà soát, điều chỉnh quy hoạch một cách hợp lý.

Theo đó, tập trung hoàn thành các dự án đang triển khai như tuyến Trung Lương – Mỹ Thuận, cầu Mỹ Thuận 2, tuyến Mỹ Thuận – Cần Thơ. Ưu tiên nguồn lực trong kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2021-2025, tích cực kêu gọi đầu tư theo hình thức PPP để phấn đấu đầu tư thông tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông cũng như các tuyến cao tốc trục ngang khu vực ĐBSCL, đáp ứng nhu cầu vận tải, phát huy hiệu quả đầu tư của các công trình như sân bay, cảng biển…, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội của khu vực.

Bộ Giao thông Vận tải đang xây dựng kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025. Đối với vùng Đồng bằng sông Cửu Long, ngoài việc bố trí vốn để hoàn thành các dự án cao tốc đang triển khai dở dang, Bộ Giao thông Vận tải đang đề xuất đầu tư mới giai đoạn phân kỳ của 7 dự án với chiều dài khoảng 774 km, tổng vốn đầu tư khoảng 64.554 tỷ đồng.

Trong đó nhu cầu vốn trong giai đoạn 2021-2025 khoảng 37.272 tỷ đồng, bao gồm các đoạn: Cần Thơ – Cà Mau, Chơn Thành – Đức Hòa, Đức Hòa – Mỹ An, Mỹ An – Cao Lãnh, An Hữu – Cao Lãnh (thuộc tuyến cao tốc Hồng Ngự – Trà Vinh), Châu Đốc – Cần Thơ – Sóc Trăng, Hà Tiên – Rạch Giá – Bạc Liêu.

“Sau khi được Quốc hội giao tổng nguồn vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, Thủ tướng Chính phủ sẽ chỉ đạo Bộ Giao thông Vận tải phối hợp với các bộ, ngành, địa phương rà soát, sắp xếp, lựa chọn các dự án quan trọng, cấp bách theo đúng nguyên tắc và tiêu chí phân bổ tại Nghị quyết số 972/2020/UBTVQH14 để Chính phủ trình Quốc hội chấp thuận làm cơ sở triển khai thực hiện”, Phó Thủ tướng cho biết.